کتاب جدید دکتر روحانی با عنوان "مبانی فناوری اطلاعات برای دانشجویان مدیریت و مهندسی" توسط انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی منشر شده است.

محتوای این کتاب به صورت پایه برای دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد مدیریت و مهندسی جهت آشنایی با مباحث فنی فناوری اطلاعات و تاثیر فناوری اطلاعات در سازمان تهیه تنظیم شده است. این کتاب در قالب 13 فصل به همراه سوالات چهار گزینه ای تنظیم شده است و سرفصل های ذیل را به صورت تخصصی تشریح می نماید:

• اهمیت فناوری اطلاعات
  
• مفاهیم پایه مکانیزاسیون داده ها
• سخت افزار
• نرم افزار
• ارتباطات
• شبکه ها
• اصول پایگاه داده
• اینترنت
• سیستم برنامه ریزی منابع سازمان (ERP)
• معماری سازمانی
• مدیریت فرایندهای کسب و کار (BPM)
• استانداردهای مدیریت فناوری اطلاعات (ITMS, ITMF)
• داده کاوی و هوش کسب و کار

دانشجویانی که علاقمند به تهیه کتاب درس می‌باشند، می‌توانند جهت تهیه آن به آدرس زیر مراجعه نمایند.

تهران- نارمک- بعد از تقاطع گلبرگ و دردشت- مجتمع تجاری و اداری گلبرگ- ورودی غربی- طبقه اول- واحد 30- سرکار خانم تاجیک
شماره تماس: 4-77959502

امروزه تغییرات سریع محیط کسب و کار موجب گردیده است نیاز به موقع و کارا به اطلاعات کسب و کار بیش از پیش حس ‏گردد و نه تنها برای موفقیت سازمان‏ها ضروری است بلکه برای بقای آن‏ها حیاتی است. درواقع، هوش کسب و کار به یک فلسفه و ابزار مدیریتی اشاره دارد که به سازمان‏ها جهت مدیریت و پالایش اطلاعات کسب و کار در راستای اخذ تصمیمات اثربخش کمک می‏نماید. تعاریف مختلفی از هوش کسب و کار ارایه شده است که در اینجا به چند مورد آن اشاره شده است:

1.       عبارتست از بُعد وسیعی از فناوری‌ها و برنامه‌های کاربردی برای جمع‌آوری داده و دانش جهت انجام عملیات پرس و جو در راستای تحلیل سازمانی برای اتخاذ تصمیمات دقیق و هوشمند در کسب و کار. 

2.       هوش کسب و کار براساس معماری سازمانی ایجاد شده و در قالب OLAP  (پردازش تحلیلی برخط)، به تحلیل داده‌های کسب و کار و اتخاذ تصمیمات دقیق و هوشمند سازمانی می‌پردازد.

3.      هوش تجاری، نه بعنوان یک محصول و نه بعنوان یک سیستم، بلکه بعنوان یک معماری موردنظر است که شامل مجموعه‌ای از برنامه‌های کاربردی و تحلیلی است که با کمک پاِیگاه‌های داده عملیاتی و تحلیلی به اتخاذ تصمیمات سازمانی کمک می‌کند.

 کاربرد هوش کسب و کار را می‌توان در سازمان‌ها در 3 سطح بیان نمود:

• سطح استراتژیک: مربوط به تصمیم‌گیری‌های کلان سازمان است که توسط مدیران رده بالا انجام می‌شود. این نوع استفاده‌ها در دفعات کم و در دوره‌های طولانی انجام می شود اما ممکن است با حجم بالایی از اطلاعات و پردازش‌ها همراه باشد. تصمیمات گرفته شده در این سطح غالباً در حوزه مسایل غیر‌ساخت‌یافته و توسط مدیران ارشد هستند. نتایج حاصل از این تصمیمات تاثیرات بلند مدت و کلانی در سازمان دارند.
• سطح تاکتیکی: مربوط به عملیاتی است که در حوزه مدیران میانی انجام می‌شود. این عملیات می‌تواند شامل پیگیری عملیات در سطح پایین، نحوه انجام آن، گزارش‌گیری و نهایتاً جمع بندی داده‌های مفید برای اتخاذ تصمیمات میان‌مدت سازمان باشد. تصمیمات گرفته شده در این سطح غالباً در حوزه مسایل نیمه ساخت یافته و توسط مدیران میانی هستند.
• سطح عملیاتی: پایین‌ترین سطح انجام فعالیت‌های کسب و کار یک سازمان است که در دفعات بالا و معمولاً به صورت تکراری در رده‌های پایین عملیاتی سازمان انجام می‌شود. این عملیات در دفعات بالا بوده و عموماً با حجم کمی از داده‌ها سر و کار دارند. تصمیمات گرفته شده در این سطح غالباً در حوزه مسایل ساخت یافته و توسط مدیران رده پایین هستند. نتایج حاصل از این تصمیمات تاثیرات کوتاه مدت و خرد در سازمان دارند.

 درمجموع می‌توان گفت که اطلاعات درست، در زمان درست و با فرمت مناسب در سطوح مختلف سازمانی می‌تواند به رشد و بالندگی بیشتر سازمان منجر گردد.

بشر در پیمودن مسیر رشد و ترقی همواره نیازمند استفاده از ابزارهایی است که وی را در این راه یاری رسانند. هوش و تفکر بشری به عنوان عامل بهبود و توسعه نیازمند جایگزین‌هایی است که بتوانند نفش انسان را ایفا نمایند. در صنعت نیز متخصصان درپی جایگزینی کامل ماشین آلات و ابزارها به جای انسان هستند و این تنها با اعطای مؤلفه‌های بشری همچون حواس و اراده و کنترل به ماشین آلات می‌باشد. در ادامه این راه مفهوم اتوماسیون به‌کارگرفته شد.

واژه اتوماسیون نخستین بار در اوایل دهه 1940 برای نامیدن فرایندهایی به کار رفت که طی آنها، مکانیزم‌های مختلف برای انجام وظایفی که پیش از آن نیازمند نظارت، دخالت و کنترل انسان بوده‌اند مورد استفاده قرار می‌گرفت. از آن هنگام، این واژه در مورد گروه کثیری از ماشین‌ها و سیستم‌های خودکار به کار رفت و به طور کلی به همه مواردی اطلاق می‌شود که در آنها هوش یا نیروی انسان در واکنش‌های مکانیکی، شیمیایی و الکتریکی، نقش خود را اساسا به عوامل دیگر سپرده است. بنابراین می‌توان گفت فرایندی "اتوماتیک شده" نامیده می‌شود که "خودکارتر" از نیاکان خود باشد. با رشد و توسعه کامپیوترها و مفاهیمی چون منطق و کنترل ماشین، واژه "اتوماسیون"، مفهوم راضی کننده‌تری یافت. بدین صورت که اکنون می‌توان گفت، اتوماسیون عبارت است از عملیات خودکاری که توسط ترکیبی از فرامین برنامه ریزی شده و سنجش، فیدبک و تصمیم گیری خودکار هدایت می‌شود.

تعریفی دیگر از اتوماسیون را می‌توان به صورت زیر بیان کرد:

نوعی فناوری است که با استفاده از علوم کامپیوتر و مکاترونیک(تلفیقی از الکترونیک و مکانیک) برای تولید کالا یا خدمات به کار گرفته می شود.

اتوماسیون در معنای گسترده به 2 دسته تقسیم می‌شود: اتوماسیون تولید، اتوماسیون خدمات.

اتوماسیون تولید شامل:

• اتوماسیون در زمینه ماشین ابزار برای تولید قطعات
• ماشین‌های مونتاژ اتوماتیک
• پردازش اتوماتیک مواد
• روبات‌های صنعتی
• سیستم‌های نظارتی اتوماتیک
• سیستم‌های کنترل فیدبک
• سیستم‌های کامپیوتری برای طراحی محصولات و آنالیز آنها
• سیستم‌های کامپیوتری برای تبدیل مستقیم طراحی به محصول به صورت اتوماتیک
• سیستم‌های کامپیوتری برای طراحی و تصمیم گیری برای پشتیبانی از تولید

از گذشته به دلیل رشته تحصیلی مهندسی صنایع دغدغه تولید، بهره وری و تعالی و بهبود در ذهنم پر رنگ بود. لیکن در کشور ما نوع صنایع و محدودیت های بسیار موجب شده متخصصین این امر کمتر به فکر عملی کردن ایده های خود در زمینه تولید و صنعت ملی باشند. شاید سال تولید ملی فرصتی باشد برای به عینیت بخشیدن به آرزوهای متخصصین حوزه صنایع و بهره وری کشور و مسئولین با اهمیت دادن به مشاوره متخصصین بتوانند در تولید ملی کشور دگرگون مثبت قابل توجه ای ایجاد نمایند. به نظر بنده در راستای اهتمام به تولید ملی توجه به موارد ذیل الزامی است:

1- تقویت بسترهای آموزشی و  فرهنگی تولید ملی از جمله اهتمام به آموزش تخصصی نیروی انسانی در صنایع

2- استفاده از تجربیات برتر و مشاوره کارشناسان و خبرگان صنعت و سعی در پشتیبانی عملیاتی از ایده های نو

3- توجه به قابلیت ها و توانایی های رقابتی کشور به جای سرمایه گذاری چشم بسته بر روی هر نوع صنعت

4- حذف محدودیت های قانونی و بودجه ای برای رشد طرح های تجاری و تجاری سازی طرح های دانشگاهی

5- تاکید بر کیفیت به جای هزینه در صنایع (جنس با کیفیت توجیه کننده قیمیت منطقی خود خواهد بود)

6- به کارگیری روش های مبتنی بر فناوری های نوین مانند فناوری اطلاعات و تولید مجازی و همچنین تولید ناب

موفق و موید باشید.